Ο Άγιος Δημήτριος

Ο μήνας Οκτώβριος είναι συνυφασμένος με την εορτή του εκ Θεσσαλονίκης Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου. Πλήθος συνανθρώπων μας φέρει το όνομα του Αγίου αυτού που εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου.

Ο λόγος του Ευαγγελίου από την πρώτη Αποστολική Περίοδο είχε φτάσει στη γενέτειρα του Αγίου Δημητρίου, και ένα μεγάλο ποσοστό των Θεσσαλονικέων ήταν Χριστιανοί. Ένας από αυτούς ήταν ο Δημήτριος, ο οποίος γεννήθηκε γύρω στο 280 μ.Χ., από γονείς ευλαβείς και με οικονομική ευχέρεια. Ο Άγιός μας υπήρξε ένας ευπαρουσίαστος νέος με σωματική δύναμη, γνώστης των πολεμικών τεχνών και με μεγάλη μόρφωση για την εποχή εκείνη. Ταυτόχρονα, τον διέκρινε η παιδεία, η σεμνότητα και πλειάδα άλλων πνευματικών χαρισμάτων. Όλα αυτά ήταν αρκετά για να ενταχθεί στο Στρατό.

Πολύ σύντομα κατόρθωσε να ανέβει στην ιεραρχία του Στρατού προαγόμενος στη θέση του Στρατηγού σε όλην την Θεσσαλία και λαμβάνοντας το τιμητικό αξίωμα του Δούκα. Υπήρξε εξαιρετικός στρατιωτικός και δίκαιος στρατηγός, και έχοντας οδηγό του το Χριστό υπηρετούσε την αυτοκρατορία του.

Την περίοδο εκείνη, η σημερινή Ελλαδική επικράτεια ήταν κομμάτι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με Αυτοκράτορα το Διοκλητιανό και με Καίσαρα της Αχαΐας και Μακεδονίας το Μαξιμιανό Γαλέριο. Και οι δύο τους υπήρξαν απηνείς διώκτες του Χριστιανισμού. Επί ημερών τους σφαγιάσθηκαν και μαρτύρησαν πολλές χιλιάδες Χριστιανών, ύστερα από απάνθρωπα βασανιστήρια.

Εντούτοις, η απαγόρευση της ελεύθερης έκφρασης της Πίστης δεν εμπόδιζε κάτω από το φόβο του θανάτου το Δημήτριο να πιστεύει ελεύθερα στο Χριστό. Ως Χριστιανός ο Άγιός μας δεν περιορίστηκε μόνο στη λατρεία του ενός και αληθινού Θεού, αλλά προχώρησε με ζέση και ζήλο στο ιεραποστολικό έργο φωτίζοντας και διδάσκοντας τόσο με τη φωτεινή παρουσία του όσο και με τους κατηχητικούς λόγους του και σπείροντας το σπόρο του Ευαγγελίου στους Θεσσαλονικείς. Η πίστη του σε συνδυασμό με την παιδεία και με τη μόρφωσή του αναμιγμένη με τη Χάρη του Παναγίου Πνεύματος, τον κατέστησαν Διδάσκαλο του Ευαγγελίου και Απόστολο της εποχής του.

Τα κηρύγματά του έδωσαν πνευματική ζωή όχι μόνο στους Θεσσαλονικείς. Ο λόγος του έφτασε μέχρι τις μακρινές για την εποχή εκείνη Αττική και Αχαΐα. Ο Άγιος Δημήτριος για όλους αυτούς τους ανθρώπους υπήρξε πνευματικός οδηγός και το αίτιο να γνωρίσουν το Χριστό, να πιστεύσουν σε Αυτόν και πολλοί από αυτούς να δώσουν το αίμα τους γι’ Αυτόν. Ο Άγιός μας συνήθιζε να διδάσκει το Ευαγγέλιο στη Θεσσαλονίκη, στη Χαλκευτική Στοά, στο υπόγειο του Ναού της Παναγίας που ονομαζόταν Καταφυγή, κοντά στο δημόσιο λουτρό.

Ο Άγιος Δημήτριος, όπως αναφέραμε παραπάνω, υπήρξε ένας ικανός στρατιώτης, ενώ ο Αυτοκράτορας Μαξιμιανός τον είχε ανακηρύξει Ανθύπατο όλης της Ελλάδας. Επρόκειτο τότε για μία από τις υψηλότερες στρατιωτικές και διοικητικές θέσεις. Δίπλα στον Αυτοκράτορα Μαξιμιανό πολεμούσε τους εχθρούς της Αυτοκρατορίας ως καλός πατριώτης, χωρίς βέβαια μετά από κάθε μάχη να προσκυνάει τα είδωλα, όπως συνηθιζόταν.

Η πράξη αυτή, δηλαδή να μην προσκυνάει μαζί με τους άλλους στρατιώτες τα είδωλα, οδήγησε πολλούς από αυτούς να καταγγείλουν το γεγονός στον Αυτοκράτορα Μαξιμιανό. Ο Μαξιμιανός είχε σε εκτίμηση τον Άγιό μας, αλλά αναγκάστηκε να τον καλέσει ενώπιόν του και να του ζητήσει να απολογηθεί. Οι στρατιώτες πηγαίνοντας στον Άγιο, προκειμένου να τον οδηγήσουν στο Μαξιμιανό, τον αντίκρισαν να κηρύττει το Θείο Λόγο, και χωρίς δεύτερη σκέψη τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δυνάστη των Χριστιανών.

Ο Άγιός μας δεν αντιστάθηκε καθόλου μη ξεχνώντας ότι διέθετε μεγάλη σωματική δύναμη, αλλά με χαρά στάθηκε μπροστά στο Μαξιμιανό ομολογώντας χωρίς φόβο ότι είναι Χριστιανός. Νευριάζοντας ο μεγάλος αυτός διώκτης του Χριστού με τις ομολογίες του Δημητρίου, πρόσταξε αμέσως να τον φυλακίσουν στα υπόγεια των λουτρών, όπου χύνονταν τα νερά, μαζί με σκορπιούς που φυσικά ποτέ δεν τον πείραξαν, και οι ειδωλολάτρες να τον βασανίσουν σκληρά και χωρίς έλεος.

Ο αιμοβόρος Αυτοκράτορας Μαξιμιανός χαιρόταν να βλέπει θυσίες στα είδωλα με αιματοχυσίες και με φόνους ανθρώπων. Βρισκόταν καθήμενος σε υψηλό σημείο και έβλεπε τους ανθρώπους να εκτελούν τον αγώνα του πεντάθλου, όπου τους έβαζε να τρέχουν, να παλεύουν, να ρίχνουν πέτρες, να κάνουν άλματα και να σκοπεύουν με τα δόρατά τους συγκεκριμένους στόχους. Αυτά τα πέντε αγωνίσματα τα ονόμαζαν πένταθλο, και όποιος νικούσε σε ένα από αυτά, τον τιμούσε δημοσίως ο Αυτοκράτορας και του προσέφερε πλούσια δώρα.

Ένας από αυτούς που πάλευαν ήταν άνθρωπος του Μαξιμιανού και ονομαζόταν Λυαίος. Έφερε μεγάλο ανάστημα και ήταν αρκετά γεροδεμένος, οπότε δύσκολα κάποιος μπορούσε να τον νικήσει. Συμμετείχε σε όλους τους αγώνες του πεντάθλου για να προκαλεί χαρά στον Αυτοκράτορα και στους ανθρώπους του με τη σκληρότητα και τη βιαιότητά του, ενώ αυτός λάμβανε τιμές και πολλά κέρδη. Κάποιος νέος από τη Θεσσαλονίκη, κρυφός Χριστιανός και μαθητής του Αγίου Δημητρίου, ο γνωστός σε όλους Άγιος Νέστορας, βλέποντας το Λυαίο να σκοτώνει τους συμπολίτες του, προκειμένου να ψυχαγωγούνται οι ειδωλολάτρες με τον Αυτοκράτορα, αποφάσισε να επισκεφτεί τον Άγιο Δημήτριο στα υπόγεια των λουτρών, όπου ήταν φυλακισμένος, και να πάρει την ευχή του Διδασκάλου του για να πολεμήσει εναντίον του Λυαίου, με σκοπό να απαλλάξει τη Θεσσαλονίκη από εκείνον το βάρβαρο.

Ο Άγιος του έδωσε την ευχή του λέγοντάς του ότι θα νικούσε στη μάχη εκείνη, αλλά και ότι αμέσως μετά θα μαρτυρούσε για την Αγία Πίστη του Χριστού. Πηγαίνοντας ο εικοσάχρονος Νέστωρας στην αρένα της μάχης, με σκοπό να αντιμετωπίσει το Λυαίο, αν και τον προέτρεψαν να φύγει, γιατί όλοι πίστευαν ότι θα πεθάνει, υπήρξε ανένδοτος στην απόφασή του να πολεμήσει, όπερ και εγένετο. Με τη βοήθεια του Θεού, ο Λυαίος σκοτώθηκε σχεδόν αμέσως από τα χέρια του Νέστωρα, ως άλλος Γολιάθ και Δαβίδ. Ο Μαξιμιανός αμέσως τον ρώτησε πώς μπόρεσε να κερδίσει αυτόν το μεγάλο πολεμιστή, και η απάντηση που έλαβε ήταν ότι με τη δύναμη του Χριστού τα κατάφερε και όχι με κάποιες μαγείες.

Ο Μαξιμιανός αφού κατάλαβε την πνευματική σχέση Δημητρίου και Νέστωρος, προέβη στο σφαγιασμό του Αγίου Νέστωρος με το ίδιο του το ξίφος, και έδωσε αμέσως εντολή να θανατωθεί με λόγχες ο φυλακισμένος Άγιος Δημήτριος. Κάποιοι Χριστιανοί ενταφίασαν το σώμα του Αγίου Δημητρίου στον τόπο του μαρτυρίου του, σε εκείνο το βρώμικο λουτρό, και σχεδόν αμέσως άρχισε το σώμα του Αγίου μας να μυροβλύζει, κάτι που συμβαίνει αδιαλείπτως μέχρι σήμερα. Γι’ αυτόν το λόγο ο Άγιός μας έλαβε το προσωνύμιο του Μυροβλύτη.

Η μνήμη του Αγίου Δημητρίου τιμάται στις 26 Οκτωβρίου και του Αγίου Νέστωρος στις 27 Οκτωβρίου.

Ἀπολυτίκιο Ἁγίου Δημητρίου

Μέγαν εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας τὸν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.